Fred over skumringene som kommer

Jeg ble inspirert av et dikt lagt ut på Facebook av min FB venn Kjell Håve. Dette diktet av Georg Johannessen hadde sin opprinnelse hos den chilenske lyrikeren Pablo Neruda og handler om et sterkt ønske om fred derunder også rettferdighet.  Jeg vet ikke om det finnes noen norsk versjon av dette diktet og bestemte meg for å lage en personlig oversettelse.
Det var som ventet både spennende og vanskelig, vanskelig ikke fordi ordene var problematiske, men det inneholdt mange bilder og assosiasjoner som kan virke noe fjerne fra oss med vår bakgrunn, i tillegg til at det nok finnes konnotasjoner i det spanske språket som er skjulte. Jeg har valgt å legge meg så tett opp til originalen som mulig og ikke prøve meg på noen gjendiktning. Så få leseren ta de noe springende bildene som de er og tolke dem på sin egen måte

Vi skal ha i tankene at Pablo Neruda skreiv Canto General, utgitt  1950 i Mexico, mens han var i eksil.

Verket var lenge forbudt i Chile. Det ligger nok en generell hjemlengsel i bunnen sammen med en sterkt ønske om fred på vår jord.

Jeg vil også nevne at selv om Neruda har skrevet dikt om å drepe Nixon, "Incitación al nixonicidio y alabanza de la revolución chilena [1972-1973]",  så var han vel mer en kjærlighetens enn kampens  mann. Forfatterskapet hans er mer preget av kjærlighet og fred enn av kampsanger. 

Fred over skumringene som kommer som på norsk også kalles "Ode til freden"  står i følgende underkapittel av Canto General:

IX Que despierte el leñador  - Vekk opp tømmerhoggeren.

Til forskjell fra Georg Johannessens dikt er Nerudas original satt i en fri ramme, nok inspirert av Walt Whitman som Neruda referer til flere ganger i Canto General.

VI

Fred over skumringene som kommer,

Fred over broen, fred over vinen,

Fred over bokstavene som søker meg

og som stiger i mitt blod og blander inn

den gamle sangen med jord og kjærligheter,

fred over byen om morgenen

når brødet vekkes, fred over elven

Mississippi, røttenes elv:

fred over skjorten til min bror,

fred i boken, som et signal i luften

fred over det store kollektivbruk i Kiev,

fred over askene til disse døde

og til disse andre døde, fred over det svarte

jernet i Brooklyn, fred over postbudet

fra hus til hus slik som dagen,

fred over koreografen som skriker

med en trakt til klatreplantene,

fred over min høyre hånd,

som kun vil skrive Rosenkrans (Rosario)  !)

fred over den hemmelige bolivianeren

som en stein av tinn, fred

over at du gifter deg, fred over alle

sagbrukene i Bio-Bio ,  2)

fred over det hjertet, oppflerret

av Spania i guerillakrig:

fred over det lille Wyoming Museum

hvor det søteste

er en pute med et brodert hjerte,

fred over bakeren og hans kjærligheter

og fred over mjølet, fred

over alt kornet som må spire,

over all kjærligheten som vil søke overflødige ord 3)

fred over alle som lever: fred

over all jord og vann.

Her tar jeg avskjed, og reiser tilbake

til mitt hjem, i mine drømmer,

drar jeg til Patagonia, hvor

vinden slår mot stallene

og Havet spruter is.

Jeg er ikke noe annet enn en poet: jeg elsker dere alle,

Jeg vandrer omflakkende rundt i verden som jeg elsker:

i mitt fedreland fengsler man gruvearbeidere

og soldatene gir ordrer til dommerne.

Men jeg elsker inntil røttene

til mitt lille kalde land.

Om jeg skulle dø tusen ganger

ville jeg dø der:

sm jeg skulle fødes tusen ganger

ville jeg fødes der.

Nær ved det ville araukariatreet  4)

ved stormen fra sønnavinden

ved klokkene som nylig er innkjøpt.

At ingen tenker på meg.

Vi tenker alle på jorden,

og slår med kjærlighet neven i bordet.

Jeg vil ikke at blodet vender tilbake

for å væte brødet, bønnene,

musikken: jeg ønsker at gruvearbeideren,

jenta, advokaten, sjømannen

dukkefabrikanten, kommer med meg,

at vi går på kino og at vi går ut derfra

for å drikke den rødeste vin.

Jeg kommer ikke for å løse noe

Jeg kom her for å synge

og for at du synger med meg.

1)     Rosario betyr rosenkrans, men er også navn på flere byer, blant annet i Chile, Argentina og Mexico.

2)     Bio-Bio er ei elv og en region i midt-Chile

3)     Follaje betyr løvverk, også «babbel» eller sterkt overflødige ord. Mer vulgært kan det også bety et «knull».

4)     Araukariatreet kalles på norsk ofte «apens skrekk», en slags gran-art. Finnes i plantet tilstand også i Norge.

Her er den spanske originaalteksten: 

Paz para los crepúsculos que vienen,
paz para el puente, paz para el vino,
paz para las letras que me buscan
y que en mi sangre suben enredando
el viejo canto con tierra y amores,
paz para la ciudad en la mañana
cuando despierta el pan, paz para el río
Mississippi, río de las raíces:
paz para la camisa de mi hermano,
paz en el libro como un sello de aire,
paz para el gran koljós de Kíev,
paz para las cenizas de estos muertos
y de estos otros muertos, paz para el hierro
negro de Brooklyn, paz para el cartero
de casa en casa como el dia,
paz para el coreógrafo que grita
con un embudo a las enredaderas,
paz para mi mano derecha,
que sólo quiere escribir Rosario:
paz para el boliviano secreto
como una piedra de estaño, paz
para que tú te cases, paz para todos
los aserraderos de Bío Bío,
paz para el corazón desgarrado
de España guerrillera:
paz para el pequeño Museo de Wyoming
en donde lo más dulce
es una almohada con un corazón bordado,
paz para el panadero y sus amores
y paz para la harina: paz
para todo el trigo que debe nacer,
para todo el amor que buscará follaje,
paz para todos los que viven: paz
para todas las tierras y las aguas.

Yo aquí me despido, vuelvo
a mi casa, en mis sueños,
vuelvo a la Patagonia en donde
el viento golpea los establos
y salpica hielo el Océano.
Soy nada más que un poeta: os amo a todos,
ando errante por el mundo que amo:
en mi patria encarcelan mineros
y los soldados mandan a los jueces.
Pero yo amo hasta las raíces
de mi pequeño país frío.
Si tuviera que morir mil veces
allí quiero morir:
si tuviera que nacer mil veces
allí quiero nacer,
cerca de la araucaria salvaje,
del vendaval del viento sur,
de las campanas recién compradas.
Que nadie piense en mí.
Pensemos en toda la tierra,
golpeando con amor en la mesa.
No quiero que vuelva la sangre
a empapar el pan, los frijoles,
la música: quiero que venga
conmigo el minero, la niña,
el abogado, el marinero,
el fabricante de muñecas,
que entremos al cine y salgamos
a beber el vino más rojo.

Yo no vengo a resolver nada.

Yo vine aquí para cantar
y para que cantes conmigo.